Çinko

Çinko yer kabuğunda – en çok bulunan 23. element olmasına karşın demir, alüminyum ve bakırdan sonra en çok tüketilen metaldir. Metal ürünlerden lastik üretimine, pigment hammaddesinden galvanizlemeye kadar birçok çeşitli kullanım alanları bulunan çinko; daha çok (%75) metalik formda kullanılmaktadır (USGS 2020).

Çinko, atom ağırlığı 65.39 g/mol ve atom numarası 30 olan gümüş renkli bir metaldir. Önemli düşük kaynama sıcaklığı (906°C) dikkat çekicidir. Bu değer özellikle pirometalurjik metal üretiminde çok belirleyici bir etmendir. Dökülmüş halde sert ve kırılgandır. 120^°C’de şekillendirilebilir. Elektrokimyasal potansiyel dizisinde demirden daha negatif değerdedir. Böylece çinko anot olarak katodik korozyon korumada önemli bir kullanım alanı bulur (DPT 2001).

Çinkonun en önemli kullanım alanı demir ve çelik ürünlerinin korozyona karşı direncini arttıran galvanizlemedir. Galvanizleme işleminin yansıra çinko, döküm sanayinde, pirinç ve bronz gibi alaşımların üretiminde, lastik imalatında, pil endüstrisinde, ilaç sanayinde, tarım sektöründe ve pigment üretiminde kullanılmaktadır (DPT 2001, IZA 2020).

Türkiye’de Çinko Yataklarının Durumu

Türkiye’de çinko yatakları aynı zamanda kurşun da içeren (kurşun-çinko yatağı) rezervlerdir. Ülkemizdeki en önemli rezervler Karadeniz bölgesinde bulunmaktadır. Karadeniz Bölgesini sırasıyla Doğu Anadolu Bölgesi (Zamantı, Keban oksitli cevherleri) ve Batı Anadolu Bölgesi takip etmektedir.(MTA 2018, DPT 2001, MAPEG).