Molibden

Yerkabuğunun milyonda 1.2’sini (12ppm) kadarını oluşturan molibden, yer kabuğundaki bolluğu ile 54.sırada yer alır. Gümüş beyazı renkte olup, atom numarası 42, atom ağırlığı 95.95 ve yoğunluğu 10.2 g/cm3’tür. Yüksek bir ergime noktasına (2610°C) sahip olan molibden, aynı zamanda yüksek ısı iletkenliğine ve saf metaller arasında en düşük ısı genleşmesine sahiptir.

10 kadar molibden ihtiva eden mineral bilinmesine rağmen, ekonomik değere sahip tek mineral molibdenittir (MoS2). Diğer bazı mineraller vulfenit (PbMoO4), povellit (CaMoO4) ve ferrimolibdit (Fe2O3.3MoO2.8H2O) tir.

Molibden, kuvvetli karbür oluşturma özelliği nedeniyle çelikle meydana getirdiği alaşımlarda önemli bir rol oynar. (DPT, 2001).

Türkiye’de Molibden Yataklarının Durumu

Türkiye’deki molibden cevherleşmelerinin çoğu porfiri bakır-molibden tipindedir. Bunların tümünde de bakır birinci, molibden ikinci metal konumundadır. MTA tarafından Türkiye’nin değişik yörelerinde yapılan çalışmalarla yeni molibden sahaları saptanmıştır. Bunlar arasında Kütahya-Domaniç-Sarıçayıryay ile Cu-Mo, Bursa-İnegöl-Tüfekçikonağı Cu-Mo ve Bilecik-Bozbüyük-Muratdere Cu-Mo-Au sahaları başta gelmektedir. Bu sahaların bir kısmında sondaj da dahil olmak üzere arama çalışmaları yapılmıştır. Ancak ruhsat ya da bütçe sorunu gibi çeşitli nedenlerle rezerv çalışmaları yapılamamıştır. Aynı şekilde Elazığ-Baskil yöresinde ve Yozgat Merkez-Başnayayla yöresinde molibden içeren cevherleşme sahaları saptanmıştır. 

Yozgat yöresinde ise damarlara bağlı küçük molibden cevherleşmeleri ve porfiri sisteme bağlı oluşumlar saptanmıştır. Ancak sondaj çalışmaları yapılamamıştır. Ülkemizde yakın zamana kadar molibden üretimi gerçekleştirilmemiştir. Ancak 2012 yılında Özdoğu İnşaat ve Ticaret A.Ş. iştiraki Kuzey Ege Bakır İşletmesi ülkemizin ilk molibden konsantresini üretmeyi başarmıştır. Balıkesir Havran’da kurduğu modern tesisleri ile bakır-molibden üretimi gerçekleştiren şirket, ülkemizde bu konuda öncülük etmektedir. 1439 hektarlık maden sahasında MTA’nın yapmış olduğu sondaj çalışmaları neticesinde %0,32 tenörlü bakır ve %0,04 tenörlü molibden olmak üzere 17,5 milyon ton olarak belirlenen molibden-bakır rezervi, şirket tarafından yapılan sondaj çalışmaları sonrasında 26 milyon tona çıkartılmıştır. USGS 2020 yılı için yayımladığı raporunda molibden rezervlerini 700Kton olarak belirtmiştir.