Fluorit
Fluorit, (CaF2) kalsiyum florür bileşiminde olup, saf olduğunda %51,3 kalsiyum %48,7 fluor içerir. Metalürjide cüruf yapıcı olarak kullanıldığı ve düşük ergime noktasına sahip olmasından, Latince fluere (akmak) kelimesinden gelmektedir eski Yunan ve Romalılar, Çinliler ve Amerikalı Kızılderililer fluoriti süs eşyası olarak kullandılar. Kübik sistemde kristalleşir, Mohs sertliği 4, özgül ağırlığı 3,18 gr/cm3, erime sıcaklığı 1.330ºC, rengi mor, yeşil, mavi, sarı, beyaz, pembe, kahverengi ve mavimsi siyah, şeffaf yarı şeffaf olan bir mineraldir. Renkler, kristal kafesindeki safsızlık elementine göre değişiklik gösterir. Fluorit flüoresanslık veren ve renk özelliklerini etkileyen nadir toprak elementlerini de içerir. Katot ve morötesi ışın altında mavi veya mor floresan özellik gösterir. Isıtıldığı zaman fosforesan özellik gösterir. Fluor içeren başlıca mineraller; fluorit (CaF2), gübre üretiminde fosfat kaynağı olan ve çok az fluor içeren fluorapatit (Ca3F(PO3)2 ve genellikle yapay olarak alüminyum üretiminde elde edilen ve doğal olarak sadece Grönland’da bulunan kriyolittir (MTA 2019, DPT 2001).
Fluorit başlıca demir-çelik alüminyum, kimya sanayiinde (HF asit ve türevleri yapımında ve seramik sanayiinde olmak üzere cam, mobilya ve çimento sanayii dahil 30’dan fazla sanayii dalında kullanılmaktadır. Fluoritin demir-çelik sanayiinde cüruf yapıcı olarak olağanüstü özellikleri vardır. Cürufa akışkanlık kazandırır, ısı iletimini hızlı yaptığı için enerjiden tasarruf sağlar. Safsızlıkların kolayca cürufa geçişine yardım eder (MTA 2020).
Türkiye’de Fluorit Yataklarının Durumu
Yozgat, Elâzığ, Kırşehir, Adana, Eskişehir, Kütahya bölgelerinde fluorit yatakları mevcuttur. Ancak çoğu genellikle küçük rezervlidir. Damar şeklinde cevherleşme görülmektedir.
7. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu raporuna göre Türkiye rezervi %100 CaF2 içeriği olarak 12,8 Mton olarak verilirken MAPEG kayıtlarında 2,34 Mton %40-80 CaF2 içeriği olarak verilmektedir. Rezerv tenörü ortalama olarak %60 alınırsa rezerv miktarı 1,5 Mton olarak hesaplanabilir.