Perlit
Perlit asidik karakterli volkanik bir camdır. Yoğunluğu 2,2-2,4 g/cm3, Mohs sertliği 5-6, erime noktası 1260-1343oC arasında değişen perlit, ısıyla genleşme özelliği olan, genleştirildiğinde çok hafif ve gözenekli hale geçen bir kayaçtır.
Çeşitli perlit kayaçları renk ve yapı itibariyle birbirinden farklılık gösterebilmektedir. Ham perlitin rengi saydam açık griden parlak siyaha kadar değişebilmektedir. Genleştiğinde renk tamamen beyazlaşır. Perlitte en önemli özellik, hidrasyona uğramış camsı silika yapısındaki %2,5 arasında bileşik halinde içerdiği sudur ve bu su perlitin kararlılığını sağlamaktadır. Perlit 750-1.200 C° arasında ani olarak ısıtıldığında bünyesinden çıkan buharın etkisiyle genleşerek camsı tanelerden oluşan bir köpük agregasına dönüşür. İlk hacminin 20 katına kadar genleşebilir. Bu ürüne genleşmiş perlit denir.
Perlit kelimesi hem ham perlit ve hem de bunun genleştirilmesiyle elde edilen ürün için kullanılmaktadır (DPT 2001).
Türkiye’de Perlit Yataklarının Durumu
Aşağı yukarı yüzölçümünün %25’lik kısmı volkanizmalarla kaplı Türkiye’de perlitik oluşumların çokluğu ve geniş yayılımlarda bulunması olağan sayılmalıdır. Söz konusu oluşumlara imkân veren volkanizmalar yurdumuzun üç bölgesinde yoğunlaşmıştır. Bunlar:
- Batı Anadolu Bölgesi oluşumları
- Orta Anadolu Bölgesi oluşumları
- Doğu Anadolu Bölgesi oluşumları
Dünyadaki perlit rezervlerinin önemli bir bölümü Türkiye’de bulunmaktadır. Türkiye’nin perlit rezervi yaklaşık 2001 DPT raporunda görünür + muhtemel mümkün olarak 4 milyar ton iken 2020 Kalkınma Bakanlığı raporunda bu miktar 5,7 Milyar ton olarak verilmiştir. Görünür rezervi ise 57 Mton’dur ve dünya görünür rezervlerinin %8’ini oluşturmaktadır. En önemli perlit yatakları; Cumaovası, Manisa, Soma, İzmir-Bergama-Dikili, Eskişehir- Üçsaray-Beşsaray, Kütahya Konya ve Erzincan’da bulunmaktadır (DPT 2001, Kalkınma Bakanlığı 2020, USGS 2010, 2020).